غریبه هایی در بازار وطن
ایمن، سورنا، ققنوس، پادویش، آنتی ویروس های ایرانی
مجید، عباس کوهکن، کنکور، دکتر فرمنش و… این نام‌ها برای هم‌وطنانی که در میانة دهه هفتاد کاربر رایانه بودند، یادآور کابوسی است که تا مدت‌ها ذهن کاربران و البته متخصصان این حوزه را درگیر خود کرده بود؛ کابوسی به نام ویروس وطنی! این کابوس جدید به دنبال خود نام اولین و تقریباً تنها آنتی ویروس ایرانی را نیز میآورد: ایمن.
اما ماجرا از کجا شروع شد؟
حدود سال‌های 77-76 بود که زمزمه‌های ورود اولین ویروس ایرانی به رایانه‌های کاربران شنیده شد؛ ویروس‌هایی که از طریق فلاپی دیسک‌های آلوده و در سیستم‌های عامل DOS به کامپیوترها حمله می‌کردند و تا جایی که می‌توانستند اطلاعات آن را تخریب می‌کردند. شرکت‌های ایرانی ناگزیر به دنبال راهی برای مقابله با این مشکل بودند و سرانجام تلاش‌های یکی از این شرکت‌ها، یعنی مهران رایانه، منجر به تولید محصولی به نام «ایمن» شد. مهران رایانه با عرضة این محصول خود را به حاکم بلامنازع میدان نبرد با ویروس‌های داخلی تبدیل کرد. این شرکت با مدیریت حمیدرضا سعدی، روی فعالیت‌هایی تمرکز کرده بود که در آن سال‌ها علاوه بر نوپا بودن، تا حد زیادی ناشناخته بود و با این وجود توانست نام خود را در کنار نام تنها شرکت خارجی حاضر در بازار، یعنی دکتر سولومن (که بعدها به مالکیت McAfee درآمد) مطرح کند. اما رفته رفته شانس برندهای خارجی در مبارزه با ویروس‌های داخلی در ایران کاهش یافت. چرا که ایزوله بودن سیستم‌های نرم‌افزاری در گذر زمان لازم میآورد که مبارزه با ویروس به‌صورت محلی صورت بگیرد؛ حال آنکه برندهای خارجی به دلیل در اختیار نداشتن نمونه‌های ویروس داخلی نمی‌توانستند توفیق چندانی در مبارزه با این ویروس‌ها داشته باشند. این روند ادامه داشت تا آنجا که با گسترده شدن ارتباطات جهانی، اتصال شبکه‌ها و رایانه‌ها به اینترنت، توسعه کاربرد ایمیل‌ها و … بازار محدود و محلی ایرانی به یک حاکمیت جهانی با بازیگران جهانی تبدیل شد و این موضوع برای مهران رایانه قبل از هرچیز به آن معنا بود که رقبای کارکشته‌ای در برابرش پدیدار شده‌اند. در این شرایط مهران رایانه با توجه به محدودیت‌های فنی و البته بازرگانی و مالی، به دشواری می‌توانست با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مبارزه کند و در نتیجه اندک اندک آنتی ویروس ایمن سهم خود را از بازار از دست داد؛ تا جایی که به سمت تعطیل شدن کامل رفت.
این موضوع طبعاً نه خوشایند صاحبان شرکت بود و نه از لحاظ استراتژیک قابل پذیرش. سرانجام مهران رایانه با مساعدت بانک پاسارگاد و تغییر نام به شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات «دژ گستر ایمن پاسارگاد» روحی تازه در کالبد این محصول قدیمی دمید و آن را با نام‌های سورنا و ققنوس و با استفاده از یک موتور ایا انجین ضد ویروس خارجی مجدداً روانة بازار کرد.
در سال‌های اخیر توجه حاکمیت به توسعة محصولات بومی در حوزه امنیت فناوری اطلاعات حاصل دیگری نیز داشته است و آن معرفی آنتی ویروس دیگری به نام پادویش است. پادویش، محصول شرکت امن پرداز، یکی دیگر از ایرانی‌هایی است که در واقع در بازار وطن خویش غریبند. تلاش در جهت بالا بردن کیفیت این محصولات به همراه برقراری ارتباط با مراکز بزرگ آنتی ویروس دنیا، این نوید را می‌دهد که این محصول بتواند سهمی را از بازار آنتی‌ویروس ایران کسب کند.
