شرکت‌ها و سازمان‌هایی که برای رعایت معیارهای اخلاقی تلاش می‌کنند در صدر انتخاب مصرف‌کنندگان قرار دارند.
اگر بخواهید به‌عنوان یک مشتری یا ارباب رجوع شاخصه و معیاری مهم برای رتبه‌دهی به سازمانی انتخاب کنید به چه گزینه‌ای رأی می‌دهید؟ کیفیت محصول نحوه ارائه خدمات، قیمت کالا و خدمت، ارتباط با مشتری یا اخلاق‌مداری در سازمان؟ بدون شک کیفیت و قیمت محصول و خدمت دریافتی برای مشتریان از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ اما آنچه پیش از این موارد به چشم مصرف‌کننده می‌آید ارتباط و سلامت سازمانی است. به همین علت، شرکت‌ها و سازمان‌هایی که برای رعایت معیارهای اخلاقی تلاش می‌کنند در صدر انتخاب مصرف‌کنندگان قرار دارند. اخلاق سازمانی به حدی در ارتقای سطح کیفی و جایگاه بنگاه‌های کسب‌وکار نقش دارد که ۱۰ سال پیـــش مجمــوعـه‌ای بــــا عنــــوان Ethisphere Institute و با هدف تعریف و سنجش استانداردهای اخلاقی در سازمان‌ها، ارتقای سطح اجرایی این استانداردها و بهبود روابط درون سازمانی به‌ویژه ارتباط میان کارمندان و سرمایه‌گذاران تأسیس شد.
مؤسسه Ethisphere ، در راستای دست‌یابی به اهداف در نظر گرفته شده و تشویق هرچه بیشتر سازمان‌ها برای رعایت و اعمال استانداردهای اخلاقی با همکاری وب‌سایت Forbs برترین‌های این حوزه را انتخاب می‌کند. تصمیمی که نزدیک به ۹ سال از عمر آن می‌گذرد و طی این سال‌ها نزدیک به ۱۳۲ مجموعه در فهرست برترین سازمان‌های اخلاقی جای گرفته‌اند؛ البته نقطه تمایز این فهرست با نمونه‌های مشابه در نظر نگرفتن رتبه‌بندی خاص در اعلام نام برترین‌ها است، تمایزی که از همان فلسفه اخلاق‌مداری در سازمان‌ها سرچشمه می‌گیرد. به‌دنبال اجرایی کردن همین طرح، هفته گذشته نام برترین‌های این حوزه اعلام و منتشر شد، این انتخاب به برگزیدگان فرصت معرفی خود به‌عنوان مجموعه‌ای اخلاق‌مدار که در اجرای حداکثری استانداردهای اخلاقی موفق عمل کرده است می‌دهد.
برای جای گرفتن در این فهرست، بیش از ۷۰۰ شرکت فرم درخواست پر کرده‌اند و پرسش‌نامه‌ای با بیش از ۱۴۰ سؤال مرتبط با اصول اخلاقی، برنامه‌های مجموعه برای انطباق با این اصول، مسئولیتپذیری، سیاست‌های محیطی، مشارکت اجتماعی، فرهنگ و مشوق‌های سازمانی برای رعایت این اصول از جانب کارمندان پاسخ گفتند. علاوه بر اینها، بخشی از پرسش‌ها حوزه راهبری شرکتی، نظارت، مراقبه و سوابق قانونی مجموعه‌ها را پوشش می‌دهد. تمامی این اطلاعات بر مبنای گزارش‌های شخصی ارائه شده توسط خود سازمان‌ها جمع‌آوری شدند؛ با این حال ۲۰ نفر از کارکنان مجموعه Ethisphere وظیفه تصدیق این اطلاعات، بررسی صحت اسناد ارائه شده، مصاحبه با مدیران اجرایی و بهره‌گیری از منابع اطلاعاتی موثقی همچون: Westlaw، SEC filings، Thomson و Reuter را به عهده داشتند. توجه به این نکته ضروری است که شرکت‌هایی اتهام قانونی مهم در سابقه‌شان دیده می‌شود یا در زمینه یا در زمینه تجارت الکل، تنباکو و سلاح گرم فعالیت می‌کنند حتی در میان گزینه‌های مورد بررسی هم جایی ندارند.
تمرکز Ethisphere در انتخاب اسامی این فهرست بر چگونگی اعمال ضوابط اخلاقی درون سازمانی، چگونگی ادغام این استانداردها با ساختارهای سازمانی، شیوه مدیریت و برقراری ارتباط قرار دارد. برخی نمونه سؤال‌های مطرح شده در این پرسش‌نامه عبارت‌اند از: «آیا سازمان شما مسئولیتی برای نظارت و مراقبه بخش مدیریت ریسک درون‌سازمانی، پایبندی به تعهدات یا سایر اختیارات راهبردی تعریف کرده است؟»، « مسئول مدیریت ریسک هر چند وقت یک‌بار به صورت رسمی با اعضای هیئت مدیره یا سایر اعضای صاحب قدرت در سازمان ارتباط برقرار می‌کند؟».
در پرسش‌نامه سال ۲۰۱۵ مجموعه Ethisphere سهم سؤالات ساختارهای راهبری در سازمان‌ها ۱۵ درصد افزایش داد و تعداد سؤالات آن از ۹ به ۳۰ عدد رسید؛ روند انتخاب اعضای هیئت مدیره و اینکه چه کسانی حق برگزاری جلسه با مدیران مستقلی که حضور مستقیم در سازمان ندارند از سؤالات مطرح شده در این بخش بوده‌اند. از همین رو، آنچه که در این انتخاب مد نظر Ethisphere قرار نمی‌گیرد، پیمایش از مشتری‌ها و عموم مردم است؛ این مجموعه در طی سال‌ها همواره اذعان داشته که هدف خود را بر چگونگی مدیریت امورات داخلی شرکت‌ها گذاشته است. چگونگی مدیریت کاهش ریسک هم‌راستا با حصول اطمینان از وجود اعتماد سازمانی، برقراری فرهنگ اخلاقی در سازمان و مطلع شدن مکانیسم حل مشکل مهم‌ترین موارد بررسی شده در این انتخاب هستند.
طبیعی است که Ethisphere برای انتخاب این فهرست قوانین سفت و سختی را در نظر می‌گیرد و نگاهی موشکافانه به سابقه شرکت‌ها دارد. از همین روی، مجموعه‌هایی که رشوه‌گیری یا نشت اطلاعات را در کارنامه کاری خود دارند از دایره انتخاب حذف می‌شوند. با این حال، اگر یک شرکت بتواند نشان دهد که در سیاست‌ها و راهکارهای انطباقی خود پیشرفت داشته است و مدیرعامل اجرایی مجموعه نکات حیاتی در این خصوص را یادآور شود و دیگر مدیران سطح بالا یا اعضای هیئت مدیره نیز فعالیت‌های انجام شده در این حیطه را رصد کنند، احتمال اینکه مدیران و کارمندان به تقلب، رفتارهای خلاف تعهدات مجموعه یا مشارکت در رشوه‌گیری روی بیاورند کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، اگر امنیت حتی به‌صورت نظری در اولویت کاری شرکت‌ها باشد احتمال به دام انداختن هکرها پیش از آن که منجر به آسیبی جبران‌ناپذیر بشوند افزایش پیدا می‌یابد. فرآیند ثبت‌نام در انتخاب برترین سازمان‌های اخلاقی تا همین امسال به‌صورت رایگان انجام می‌گرفت؛ اما از آنجایی که روند ارزیابی در Ethisphere از پیچیدگی خاصی برخوردار است و نیازمند صرف زمان و هزینه قابل توجهی است هزینه‌ای برای شرکت در این رقابت مقرر شد.
بر این اساس، بازه هزینه تعیین شده توسط این مجموعه از ۵۰۰ دلار برای مؤسسات غیرانتفاعی تا هزار و ۵۰۰ دلار برای شرکت‌های بزرگ متغیر بوده است. علاوه بر این، برندگانی که خواهان درج نشان «اخلاقی‌ترین سازمان جهان» هستند بسته به ساختار و بزرگی شرکت باید هزینه‌ای بین ۵ تا ۱۰ هزار دلار پرداخت می‌کردند.لازم به ذکر است که برای شرکت در کنفرانس مرتبط با این رویداد سازمان‌ها باید مبلغی جداگانه پرداخت می‌کردند.
دریافت هزینه‌های این‌چنینی از سوی Ethisphere بارها مورد انتقاد کارشناسان و صاحبان کسب‌وکار قرار گرفته است. در مقابل مدیران Ethisphere بر این نکته تأکید می‌کنند که هزینه‌های دریافتی از شرکت‌کنندگان منبعی برای تأمین درآمد این مجموعه نیستند و دریافت هزینه نباید به عنوان عاملی تأثیرگذار در انتخاب برترین‌های این بخش تلقی شود.
علی‌رغم تمامی تلاش‌هایی که در Ethisphere برای انتخاب حقیقی اخلاق‌مدارترین سازمان‌ها انجام می‌شود، فهرست ارائه شده از جانب این مجموعه عاری از ضعف و کمبود نیست. بدون تردید، هستند شرکت‌هایی که در آنها استانداردهای اخلاقی با سطح بالایی اجرا می‌شود اما در فهرست منتشر شده اسمی از آنها برده نشده است.
